پایگاه خبری اتاق تهران

مشکل اصلی بانکداری در ایران نرخ سود تسهیلات یا سپرده بانکی نیست. کاهش و افزایش نرخ سود بیشتر جنبه ظاهری دارد. اصل موضوع چیز دیگری است و متأسفانه رسانه‌ها اعم از تلویزیون، رادیو، جراید و مردم درگیر موضوعات فرعی شده‌اند و هر روز درصد تغییر سود بانکی را بررسی می‌کنند درحالی‌که ریشه در جای دیگری است. مشکل اصلی نظام بانکداری ما عدم رعایت اصول مدرن بانکداری است. عدم شفافیت در صورت‌های مالی و تنظیم گزارش‌ها به شیوه‌های خودساخته مشکل بزرگ نظام بانکی است و اختلاس‌های که اخبار آن را می‌شنویم ریشه در همین مسئله دارد. نظام بانکی ما پول‌محور است تا اعتبار محور و هیچ مشارکتی در اصل تولید، تجارت، صنعت و معدن در زمینه سود و زیان ندارد. بانک‌ها اعداد مشخصی را تعیین می‌کنند و براساس آن با تولیدکنندگان رفتار می‌کنند. دراین‌بین به بخش‌هایی بدون در نظر گرفتن قواعد و اصول بانکی وام‌هایی پرداخت‌شده و خسارت عدم بازپرداخت این وام‌ها را به نظام بانکی، تولید، تجارت و ملت باید بپردازد. متأسفانه عدم رعایت اصول نوین بانکداری در نظام بانکی ایران هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به اقتصاد کشور تحمیل کرده است.

 در دنیا هزینه جمع‌آوری پول و باز توزیع آن بیش از 1.5 درصد نیست و نرخ بهره در بدترین شرایط به 5 تا 6 درصد می‌رسد. اگر تمام نظام اقتصادی جهان را در یک‌کاسه فرض کنیم، بعید است که میانگین نرخ بهره به بیش از 3.5 تا 4 درصد برسد اما در ایران نرخ بهره 20 درصد است و هیچ اعتباری وجود ندارد. درگذشته کالا به‌طور اعتباری به تولیدکننده داده می‌شد، تولیدکننده محصول را عرضه می‌کرد و پس‌ازآن پول صاحب مواد اولیه را می‌داد اما در نظام پول‌محور فعلی نظام اعتباری هیچ جایگاهی ندارد. از سوی دیگر جذابیت‌های سپرده‌گذاری بانکی از میزان اثرگذاری دیگر تأمین‌کننده‌های مالی کم می‌کند. در کانادا به سپرده‌ها 1.5 درصد بهره تعلق می‌گیرد و 40 درصد مالیات از سپرده‌گذار دریافت می‌شود اما در ایران مبالغ کلانی در سپرده‌ها وجود دارد که بهره سنگین دریافت می‌کنند اما هیچ مالیاتی نمی‌پردازند. این در حالی است که تولید شناسنامه‌دار باید مالیات بپردازد و هیچ تولیدکننده‌ای در ایران نداریم که بدهکار و گرفتار نباشد. باید پرسید پول‌ها دست چه کسی است؟ چه کسانی امروز به‌جای تولید نقدینگی را به دست گرفتند؟ چرا در شرایطی که نرخ تورم به زیر 10 درصد رسیده بانک‌ها سود بیش از 20 درصد پرداخت می‌کنند؟ پاسخگویی به این سؤالات درگرو رعایت اصل شفافیت در نظام بانکی است.